Jaarcongres Veranderen met Impact – Verbinden in een verdeelde wereld

Om 9.00 uur ’s ochtend is het al aardig vol op de parkeerplaats van Burgers’ Zoo in Arnhem op de 15e oktober. In de regio Zuid is het herfstvakantie en ouders zijn bezig kinderen en wandelwagens uit auto’s te laden. Die kinderen zijn duidelijk al úren wakker, en rennen uitgelaten naar de ingang, de ouders er wat moedeloos achteraan. Ze zijn behangen met regenkleding en paraplu’s, het druppelt nu al uit grijze wolken. Daartussenin bewegen zich volwassenen met verende, zelfs licht huppelende tred, sommigen in groepjes, anderen alleen, die duidelijk op weg zijn naar iets leuks.

Tekst Lydia Lijkendijk

Dat ‘leuks’ is het Jaarcongres Veranderen met Impact. Je moet je een weg banen door het oerwoud, voor je bij het Safari Meeting Center bent, midden in Burgers Bush. Een fijn loopje na de autorit. Er wordt nog hard onderhoud gepleegd in het oerwoud door mannen met een technische look & feel. Bevochtigingsinstallaties doen de bril beslaan, en zorgen voor druppels in de nek. Je hoopt dat wat je voelt kriebelen water is, of een takje, en geen spin.

Arend Ardon van The Change Studio heet de volle zaal welkom. Hij trapt af met een ontroerend filmpje, dat laat zien dat mensen die voorheen in hokjes zaten toch veel meer met elkaar gemeen hebben dan ze dachten. ‘Er is altijd hoop’, is zijn boodschap. En: ‘Dit wordt een dag van reflectie, duiding en hoop.’ Die vibe van hoop blijft hangen, door de dag heen, en het blijkt het gevoel waarmee bezoekers huiswaarts keren. Maar eerst nog even het programma, in een notendop.

Jitske Kramer

Cultureel antropoloog Jitske Kramer maakt zich zorgen om de wereld, net als veel congresgangers. Ze legt uit dat een mensenleven voortdurend in transitie is, en dat daar emoties mee gepaard gaan. We leven in een tussentijd, de liminaliteit. De wereld zoals we die kenden, is er niet meer. En wat er nu komt, weten we nog niet. We zijn een soort van verdwaald met z’n allen, en het is ook wel handig als we dat erkennen. In de tussentijd staan alle vanzelfsprekendheden ter discussie, en wat we nodig hebben, is een nieuw verhaal. En een dekentje om onder te schuilen als we het even niet meer weten (zonder fles wijn), en een kampvuurtje om water op te koken om thee te zetten. Ook handig: meer moed om met tegenstellingen om te gaan.

Josephine

In de pauze vertelt deelnemer Josephine: ‘Ik ben dagelijks bezig met veranderen, met een team met mensen die dit allemaal moeten uitvoeren. Ik ben heel benieuwd naar de nieuwe inzichten die ik vandaag opdoe. Het is fijn om even uit de dagelijkse sleur te zijn en tijd te nemen voor zelfreflectie. Wat kan ik zelf anders doen?’ Na het verhaal van Jitske weet ze het begin van een antwoord: ‘Luisteren naar mensen die de verandering ondergaan.’

Arend Ardon

De opa van Arend Ardon was een held. Hij heeft hem niet gekend, maar begint zijn lezing na de koffiepauze met een verhaal over de keuzes die zijn opa maakte toen het eropaan kwam. Hij komt al snel op Trump, en vraagt zich af of het denkbaar is dat we iets van hem kunnen leren. Na een geluidsfragmentje discussieert de zaal in groepjes over de boosheid die Trump oproept. Omdat de waarheid onder druk staat, de vrijheid, omdat we zoveel haat voor hem voelen dat we zijn successen niet kunnen vieren. Maar, legt Arend uit in drie aktes, het is geen tijd om bij de pakken neer te zitten. Het is wél tijd om glashelder te verbinden. En om tegenstellingen te omarmen; zonder balancerende krachten vliegen we uit de bocht. Hij eindigt zijn verhaal met een andere held: Ramses Shaffy. Diens ‘Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder’ zet aan tot meezingen.

Augusto de Campos Neto

Spoken Word-artist en ambtenaar Augusto de Campos Neto neemt de zaal mee in prachtige taal, waarin hij de waarde van stilte benadrukt. Om stil van te worden.

Julia Janssen

Als slotstuk voor de lunchpauze krijgt Julia Janssen het podium. Zij stelt de vraag hoe we omgaan met gelijkheid, eerlijkheid, autonomie, vrijheid en democratie in een datagedreven samenleving. Haar verhaal is ontwrichtend. ‘Ze’, de grote techbedrijven, weten alles van je. En daardoor komen fundamentele rechten in het gedrang. Julia maakt zich er met haar bedrijf hard voor hier paal en perk aan te stellen, onder andere door er rechtszaken over te voeren. Zij adviseert organisaties te streven naar digitale autonomie en los te komen van Microsoft. En te kiezen voor technologie die geen commerciële belangen dient, maar publieke waarden viert.

De lunchpauze is een feestje. Soep, broodjes, een pokébowl, gado-gado, smoothies. Als je dat wilt, kun je je rond eten. Of vierkant, net welke vorm beter bij je past. ‘Bij een goed congres hoort ook lekker eten’, klinkt het smakkend aan tafel.

Annemarie

Annemarie neemt de tijd om alle nieuwe inzichten te laten bezinken, terwijl ze geniet van de lunch (‘Zoveel te kiezen!’). Jitske vond ze indrukwekkend. Haar verhaal gaf hoop en perspectief. ‘En het filmpje van Arend was zo mooi, zeker in deze wereld. Vragen stellen is een simpele methode om het gesprek te openen. Daardoor kom je erachter dat we allemaal gelijk zijn. We hebben dezelfde angsten en ervaringen. De muziek van Ramses Shaffy maakte de ochtend helemaal rond voor mij. Onze tijd is niet zo uniek als we denken, het is van álle tijden dat er weinig verbinding is, en dat iedereen in z’n eigen bubbel leeft. Het verhaal van Julia vond ik verontrustend. Ik word er stil van dat we zoveel vertrouwen hebben in de digitale wereld, terwijl we juist vertrouwen verliezen in de echte wereld.’
Dat de congresbezoekers uit alle hoeken van het land komen, en uit veel verschillende sectoren, vindt ze leuk. ‘Dat zorgt voor een brede context.’

Nelly

‘Ik vind dit een heerlijke dag, al die verschillende sprekers met verschillende perspectieven’, zegt Nelly. ‘De sprekers inspireren, ze kunnen allemaal goed vertellen. Uit elk verhaal haal ik wel iets. Ik kwam hier al met heel veel zin naartoe en ik vind het fantastisch. Reflectie is nodig bij zulke onderwerpen. Zelf vind ik de combi van inhoud en kunst heel mooi, zoals bij Augusto. Ik hoop dat we zijn tekst nog krijgen. En wie ik ben in mijn algoritme, ja, dat is iets om over na te denken.’

Roek Lips

Na de lunchpauze doet Roek Lips, in een persoonlijk en aangrijpend verhaal, verslag van zijn ontmoetingen met nieuwe leiders. Hij heeft er beeld- en geluidfragmenten bij van prachtige gesprekken. Veel nieuwe inzichten komen naar voren uit deze gesprekken. Zoals dat we ‘gemaakt zijn van gewone spullen’, zoals hoogleraar theoretische sterrenkunde Vincent Icke het verwoordt, maar dat er tegelijkertijd in het hele universum niemand is zoals jij.
Ook interessant: we zitten in de snot-tijd. Dat is de liminaliteit, maar dan bij rupsen slash vlinders. Met als moraal van het verhaal: Succesvol transformeren vergt de bereidheid om alles in te leveren. En: wie kies jij eigenlijk om te zijn?

Jeroen en Bernhard

‘Dit verhaal van Roek helpt mij om goed na te denken over mijn richting en kompas’, zegt Bernhard. ‘Maar daar was ik eigenlijk al mee begonnen.’ Zijn buddy-voor-de-dag Jeroen zegt: ‘Afgelopen weekend was ik in Corpus. Dan loop je door een lichaam heen, dat is ontzagwekkend. Nu heb ik net gehoord dat we uit gewone elementen bestaan. En dat iedereen toch helemaal zichzelf is. Allemaal mensen met eigen waarden, naar wie ik graag oordeelloos zou willen luisteren.’
Bernhard: ‘Ik neem soms bewust tijd om gas terug te nemen en te luisteren naar mensen. Vandaag past daar helemaal bij. Maar dat oordeelloos, dat is moeilijk.’
Jeroen: ‘Je hoort veel op zo’n congres. Ik ga straks naar huis met een vol hoofd. Later gaan de lampjes pas branden en de kwartjes vallen, weet ik uit ervaring.’
Bernhard: ‘Het leven wordt complexer, de inzichten van vandaag helpen me om meer te begrijpen.’
Jeroen: ‘Vroeger was het makkelijker, toen hoefden we alleen nog maar te jagen …’

Philip Jordanov

Als de thee op is, en het fruit verorberd, neemt neuropsycholoog Philip Jordanov de zaal mee in het brein. Hij stelt wat vragen over hoe de mensen denken dat het brein opereert. Je kunt bias niet uit mensen halen, vertelt hij, maar wel mensen uit bias. Door evidence-based interventies. Daar werkt hij er een paar van uit. Zoals: hoe vertel je nu een verhaal? Want door verhalen te vertellen, kun je impact maken. Zijn stappenplannetje kun je thuis meteen toepassen. We worden allemaal storytellers!

Daniël Wolfs

Filosoof Daniël Wolfs mag de afsluiting voor zijn rekening nemen. Hij schudt de zaal op, letterlijk. Laat ze een V maken, en een O. Allemaal even opstaan, of juist niet, maar maak met je ‘vak’ die letter. Het lukt. Samen krijg je best wat voor elkaar, zelfs zonder te praten. ‘Wanneer mensen binnen kaders hun gang gaan, ontstaat er verrassend veel creativiteit’, was één van zijn stellingen. Verbinding, besluit hij, start bij eigenheid. Bij wie je kiest te zijn. En om de kloof te dichten die bestaat tussen jou en anderen, moet je soms gewoon springen. The Leap of Faith. Springen naar iets waarvan je niet precies weet wat het is, maar gelooft dat het ’t goede is. Zo zei Kierkegaard het. En Daniël Wolfs zegt het zo: ‘Springen omdat je ten diepste weet, voelt, vertrouwt en gelooft dat die sprong helpt om dingen te veranderen.’

Na de borrel gaat het huiswaarts, door de druppende bush. Geladen met nieuwe inzichten, nieuwe contacten, nieuwe energie en nieuwe hoop. Volgend jaar weer! Jaarcongres Veranderen met Impact 4 november 2026.