Fotocredit Henriette Guest
De benoeming van Ambtenaar van het jaar kwam als een grote verrassing, althans voor Annelies van Eekelen zelf. De jury van de verkiezing noemde Annelies ‘onbewust zeer bekwaam’ toen de projectleider Aanpak energiearmoede de prijs in ontvangst nam. De jury roemt Annelies’ samenwerking en doorzettingsvermogen. ‘Het ligt niet in mijn aard om op de voorgrond te staan.’
Tekst Cyrine Beune
Het is het voorjaar van 2022. De pandemie is nog maar net naar de achtergrond gezakt als de volgende uitdaging voor de deur staat: de energiecrisis. Door de oorlog in Oekraïne schieten de prijzen omhoog en dreigen veel mensen hun energierekening niet meer te kunnen betalen.
Iedereen bij elkaar in een kamer
Datzelfde voorjaar begint Annelies van Eekelen bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om zich bezig te houden met energiearmoede. ‘Er was geen tijd om alles en iedereen rustig te leren kennen, het was meteen alle hens aan dek.’ Annelies zag in dat er heel snel actie ondernomen moest worden. Dat er mensen waren die de verwarming hartje winter uitlieten uit financiële nood was voor Annelies niet te verkroppen. ‘Er moest gewoon iets gebeuren.’
Ze zette energieleveranciers, ministeries en gemeenten bij elkaar in een kamer om snel tot oplossingen te komen. Dat was niet altijd makkelijk. ‘Je moet compromissen gaan sluiten en dan is het belangrijk om goed te luisteren. Als iemand linksom wil, dan kijk ik hoe we links kunnen gaan, in plaats van door te drukken dat ik rechts wil.’
‘Er was geen tijd om iedereen rustig te leren kennen. Het was alle hens aan dek.’
Annelies van Eekelen is 1 van de sprekers op ons Jaarcongres van Winst naar Waarde
Het perspectief van de ander
Voor die inspanning werd Annelies eind 2023 benoemd tot ambtenaar van het jaar. Een eer, maar er bekroop haar ook ongemak. Ze wil graag dat het over de inhoud en de maatschappelijke problematiek gaat, maar niet over haar. ‘Natuurlijk heb ik hard gewerkt, maar ik heb het niet alleen gedaan. Er zijn ontzettend veel mensen die zich hebben ingezet, dat wil ik benadrukken.’
‘Natuurlijk heb ik hard gewerkt, maar ik heb het niet alleen gedaan. Er zijn ontzettend veel mensen die zich hebben ingezet, dat wil ik benadrukken.’
Toch valt niet te ontkennen dat Annelies een bijzonder talent heeft om op een verfrissende manier de leiding te nemen, met aandacht voor de mensen om wie het gaat. Wie tussen de regels van haar cv leest, ontdekt dat ze altijd bezig is geweest met het perspectief van ‘de ander’. Zo schrijft ze tijdens haar studie twee scripties over de beeldvorming rond moslims, waarbij ze ook met hen in gesprek is gegaan: iets dat ze twee decennia later ook met mensen in armoede doet. Na haar studie begint ze als journalist, een vak dat draait om het perspectief van de ander. Via de gemeente en het CBS komt ze uiteindelijk bij het ministerie te werken, waar thema’s als armoede en participatie centraal staan.
Annelies benadrukt dat het enorm belangrijk is om te beseffen voor wie je werkt. ‘Het is belangrijk om er niet vanuit te gaan dat jouw perspectief hetzelfde is als dat van degene voor wie je werkt. Zorg daarom dat je daar bewust van bent en stel je zowel tijdens je werk als in je privé-situatie open voor anderen.’’ Niet alleen als ambtenaar, maar ook als moeder is Annelies bezig met bewust haar bubbel te doorbreken. ‘Ik kook elke week voor een alleenstaande moeder en daardoor heb ik met mijn kinderen ook het gesprek over armoede, het helpen van anderen en dat niet voor iedereen alles in het leven vanzelfsprekend is. Ik vind het belangrijk dat mijn kinderen dat meekrijgen.’
‘Het is belangrijk om er niet vanuit te gaan dat jouw perspectief hetzelfde is als dat van degene voor wie je werkt’
Schouders eronder
Ondanks de uitdagingen rondom de energiecrisis lukt het Annelies om de handen op elkaar te krijgen voor heel wat impactvolle maatregelen. Zo was er in zowel 2023 en 2024 een Noodfonds Energie. In 2024 hebben ruim 100.000 huishoudens daarmee financiele ondersteuning bij het betalen van de energierekening ontvangen. ‘’Samen met bijvoorbeeld de energietoeslag en het prijsplafond heeft dat ervoor gezorgd dat velen de afgelopen winters niet noodgedwongen in de kou hebben gezeten.’
De energiecrisis mag dan voelen als iets dat voorbij is, Annelies ziet nog grote uitdagingen voor de lange termijn. Haar geroemde vermogen om samenwerking te bewerkstelligen is een waardevol talent in deze functie. ‘Op de lange termijn liggen er nog heel wat uitdagingen in het verschiet. Mijn doel is om de energietransitie voor iedereen haalbaar te maken en dat moeten we samen doen: de overheid, maatschappelijke en private organisaties sámen met de mensen om wie het gaat. Tijdens de crisis werd duidelijk dat als iedereen zijn schouders eronder zet er heel veel mogelijk is.’
Haar tip voor iedereen die impact wil maken? ‘Leer luisteren naar elkaar!’
Annelies van Eekelen komt op het Jaarcongres Van Winst naar Waarde op 20 november komen spreken.
