Blog | Arend Ardon
‘Cultuuromslag nodig bij NOS Sport’ , ‘Cultuuromslag nieuwe vernieuwingspijler Belastingdienst’, ‘Cultuuromslag bij Gemeenteraad Venlo’. 
Zomaar wat koppen uit uiteenlopende media. Als een organisatie niet goed functioneert, is dit een bijna standaard reactie. En iedere keer als er wordt geroepen om cultuuromslag, laat je daarmee eigenlijk zien geen verstand te hebben van organisatiecultuur.
Wat is dan de standaard neiging? Starten met een cultuuronderzoek: vragenlijsten en een hoop interviews. De uitkomst van de analyse wordt vervolgens met grafieken en taartpunten gepresenteerd aan het management, inclusief een plan van aanpak. En dat is best begrijpelijk want het is praktisch en maakbaar.
Maar het werkt niet. Afstandelijke analyses leiden automatisch tot afstandelijke interventies. En cultuur is niet afstandelijk.
Zie je een patroon? Daar ligt een stukje cultuur op tafel
Wat van dit eenvoudige idee: cultuur is wat je doet in het hier-en-nu. Je hebt geen grootschalige onderzoeken nodig. Als ik een beeld wil krijgen van de cultuur van een organisatie, sluit ik aan bij een paar overleggen. Dan speelt de cultuur zich voor mijn ogen af. Een dun plakje observaties geeft vaak een veel accurater beeld dan een uitgebreid onderzoek, blijkt uit een studie van Ambady en Rosenthal. Thin slicing, heet dit.
Wil jij de cultuur van jouw team, afdeling of organisatie doorgronden? Dan is dat echt niet zo moeilijk. Neem in de eerstvolgende drie overleggen af en toe even afstand. Observeer, luister en voel. En nu komt het: iedere typerende interactie die drie of meer keer voorkomt, is een patroon. Die moet je zien te vinden. Want de cultuur is de optelling van die kenmerkende patronen.
Als iemand een keer onaardig reageert op een idee van een collega, is dat een incident. Volstrekt irrelevant. Als je dat drie of meer keer ziet gebeuren, is het een patroon. Daar ligt een stukje cultuur op tafel. En als iemand een keer probeert een collega te overtuigen? Niet interessant. Maar als je elkaar steeds probeert te overtuigen, zonder nieuwsgierigheid? Een patroon, waarin niemand aan het leren is.
Niets zo besmettelijk als gedrag
Nu komt de belangrijkste stap: hoe werk je aan de gewenste cultuur? Overal hoor je: cultuurverandering is het moeilijkste wat er is! Als we dat allemaal na-roeptoeteren, krijgen we vanzelf gelijk. Maar het is niet waar en zeker niet motiverend. Want het is niet zo moeilijk als je dat ene eenvoudige idee voor ogen houdt: cultuur is wat jij doet in het hier-en-nu. Als jij naar een collega stapt om in alle openheid jullie samenwerking te bespreken, doe jij een cultuur van moed en verbinding. En als je aan het klagen bent over die andere afdeling, doe jij een klaagcultuur. Besef dan dat niets zo besmettelijk is als gedrag. Dat noemen we sociale infectie. Welk gedrag leef jij voor aan je collega’s? Welke cultuur doe jij?
Cultuuromslag en grootse interventies … laat je niets wijsmaken. In iedere interactie bepaal jij zelf de cultuur.
Arend Ardon is co-founder van The Change Studio, spreker en auteur .
Wil je meer weten over cultuuromslag en grootse interventies? Arend Ardon spreekt hierover op 15 oktober op het Jaarcongres Veranderen met Impact, het gezamenlijk congres van Verhaal met Impact en The Change Studio.
