Kunstenaarsmindset alleen voor kunst? Think again.

Rationeel denken en je eigen brood verdienen. Een normale gedachtegang in onze maatschappij. Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg – een gezegde dat de Twentse Janine maar al te vaak had gehoord. Dus deed ze het ook: technische bedrijfskunde studeren, werken voor grote adviesbureaus en talloze projecten leiden. Maar de liefde voor kunst ging nooit over. Het creatieve wilde eruit, dus besloot Janine het eindelijk een podium te geven. Vandaag? Vandaag zet Janine de kunstenaarsmindset in om anders naar innovatievraagstukken te kijken. En brengt ze haar eigen boek uit.

Tekst: Anna Thymgio

Dit ging eraan vooraf

‘Ik ben ooit begonnen met elektrotechniek studeren’, vertelt Janine. ‘Ik was er ook goed in. Maar of ik er mijn werk van wilde maken? Dat niet. Dus stapte ik over naar technische bedrijfskunde en maakte daar mijn carrière van.’ Haar werkelijke droom? De Kunstacademie. Toch koos Janine voor het veilige pad. Na haar technische studie rolde ze het bedrijfsleven in. ‘Ik heb het eerste deel van mijn carrière bij bedrijven en overheden gewerkt als projectleider en adviseur. Altijd op het gebied van innovatie en vernieuwing. Ik begon als adviseur bij een innovatieadviesbureau dat mkb’ers hielp te vernieuwen. Later werkte ik als research executive bij onderzoeksbureau MarketResponse, en bij het Kadaster heb ik projecten geleid in de innovatie van marketing, producten en dienstverlening. 25 jaar lang heb ik met ontzettend veel plezier mijn ziel erin gestopt. Tot 2019. Want toen besloot ik in mijn werk een heel andere benadering te kiezen.’

De creativiteit wilde eruit

… en stiekem wist Janine dit al van jongs af aan. ‘Als kind tekende ik al veel, en dat ben ik eigenlijk altijd blijven doen. Ik deed altijd creatieve dingen naast mijn werk, zoals kleien of een fotografiecursus. Maar het was niet genoeg. Ik wilde meer.’ En dat meer ging Janine achterna in 2019. ‘In de zomer van 2019 besloot ik er gewoon voor te gaan. Ik schreef me in bij de Slade Art School in Londen voor een zomeropleiding over kunst. Op mijn 46^ste kwam ik weer in een studentenkamertje terecht. Een compleet andere wereld – en het was fantastisch!’

De weg naar het ondernemerschap

‘Gedurende 3 maanden heb ik mezelf helemaal ondergedompeld in de wereld van kunst. Eindelijk een studie waar ik enthousiast over was’, vertelt Janine. Na het afronden van de zomerstudie was het tijd om weer huiswaarts te keren. Hoe ging dat, Janine? ‘Ik rolde zo mijn oude ritme weer in. Wel wist ik direct: hier wil ik iets mee. Want er zijn niet veel mensen die zowel kennis van het bedrijfsleven hebben als van kunst. Precies die kunstenaarsmindset wilde ik inzetten voor een frisse, creatieve wind binnen organisaties. Verbeeldingskracht en emotie brengen.’

Dus dat deed ze. Eind 2019 schreef Janine zich in bij de KvK. In 2022 zei ze haar baan in loondienst op en sindsdien doet ze waar ze van droomde: de kunstenaarsmindset in het bedrijfsleven brengen.

Kunstenaarsmindset

Janine helpt organisaties om op andere manieren naar innovatievraagstukken te kijken. Niet kleuren binnen de bekende lijntjes en vaste kaders. ‘Ik breng de kunstenaarsmanier van denken naar het bedrijfsleven. Voor de meeste organisaties een totaal nieuwe wereld. We worden namelijk allemaal geprogrammeerd om resultaatgericht te werken, en denken vooral in vastigheden en kaders. Met mijn methode, ART based INNOVATION, leer je via een compleet nieuw perspectief naar je uitdagingen kijken. Je krijgt dan niet alleen nieuwe inzichten; er ontstaan nieuwe oplossingen, en je levert nieuwe waarde. Eigenlijk kweek je je eigen kunstenaarsmindset. En dat is een skill die je overal, altijd en met succes kunt inzetten.’

Hoe ziet dat eruit in de praktijk?

‘Recent paste ik die kunstenaarsmindset toe bij een ministerie. Om samen met allerlei verschillende gebiedspartners anders naar stedelijke vraagstukken te kijken. Eerder hielp ik met ART based INNOVATION de directie van een zelfstandig bestuursorgaan haar interne processen te vernieuwen. En het stopt niet bij de organisaties. Want door colleges te geven op hogescholen leer ik ook studenten anders naar hun uitdagingen kijken.’

Dus, Janine, wat is kunst dan eigenlijk?

‘Dat is een filosofische vraag waar allerlei slimme mensen al heel lang over nadenken. En ze komen er nooit uit. Een definitie is er niet. Hoe ik kunst gebruik, is niet door met een groep mensen te schilderen. Voor mij draait alles om de mindset. Oprecht kunnen waarnemen, en je bewust zijn van de rol die je in de wereld hebt.’

Kunstwerkt

Als het creatieve balletje eenmaal rolt, maakt ambitie mijlen. En na een aantal jaren in het werkveld, kwam Janine op een idee: een boek schrijven. Hoe dat idee ontstond? Daar heeft Janine een leuk verhaal over: ‘Tijdens een conferentie in Delft ontmoette ik een Italiaanse professor, Giovanni Schiuma. Giovanni heeft bij Cambirdge University onderzoek gedaan naar de Value of Arts for Business. Zijn onderzoek toonde aan dat je werkelijk waarde kan leveren met een kunstenaarsmindset. En dit was mijn haakje. Want soms zijn organisaties best sceptisch. Dit onderzoek was voor mij het harde bewijs dat kunst werkt. Dus besloot ik dit wetenschappelijke onderzoek om te zetten naar een praktisch toepasbaar boek: Kunstwerkt.’

Een sneak preview

‘Het boek is jouw routekaart voor het ontdekken van nieuwe perspectieven en het kweken van een kunstenaarsmindset’ vertelt Janine. Kunstwerkt ligt op 16 april in de winkels, maar we hebben Janine gevraagd om je alvast een sneak preview te geven van wat je kan verwachten. ‘In het boek vind je een direct toepasbaar stappenplan waarmee je in 3 stappen je eigen ART based INNOVATION programma bouwt – op basis van 5 bouwstenen. Met verschillende voorbeelden en herkenbare cases laat ik je zien hoe je kunst tot een strategisch hulpmiddel maakt om tot nieuwe inzichten, meetbare resultaten en échte verandering te komen.’

Alvast proeven aan die mindset?

Op 14 mei staat Janine op het podium tijdens de Goed Bestuur Jaarlezing. ‘Tijdens mijn presentatie ga je zelf zien en voelen hoe de kunstenaarsmindset werkt. Geen handen-over-elkaar-verhaal, maar actief meedoen en ervaren. Een tipje van de sluier: de opdracht heeft alles te maken met Marina Abramović.’

Dit geeft Janine je nog mee

Janine combineert haar liefde voor kunst met haar kennis voor bedrijfskundige uitdagingen. En één ding weet ze zeker. Verandering is onvermijdelijk. ‘Alle complexe vraagstukken in de wereld en om ons heen, kunnen we niet oplossen met onze rationele manier van denken. Want een probleem los je niet op met de manier waarop deze ontstaan is. Je kunt er niet meer omheen: het is tijd voor een andere invalshoek. Daarom wil ik je uitnodigen om je kunstenaarsmindset aan te boren. Nieuwsgierig te zijn. En gewoon te proberen. Wie weet wat voor moois daaruit ontstaat!’

Blijf op de hoogte