Contact
Zutphenseweg 6
7418 AJ Deventer
Nederland
+31 (0) 6 108 08 010
Blijf op de hoogte
Vul onderstaand formulier in om je in te schrijven voor de nieuwsbrief.
Emotionele intelligentie en leiderschap
Emotionele intelligentie en leiderschap
‘Niet lullen maar poetsen’, het aloude advies van de stoïcijnse professional, heeft zijn beste tijd gehad. Ruimte bieden aan emoties, emotionele intelligentie, is een vaardigheid die steeds belangrijker wordt voor leidinggevenden. Maar niet alle leidinggevenden zijn er zomaar klaar voor om een goede manager te zijn. Vaak zijn mensen vanwege hun expertise doorgegroeid naar een coördinerende rol en zijn ze er niet gelijk klaar voor om de emoties van collega’s erbij te nemen. Hoe doe je dat, een lastig gesprek voeren?
Elke Geraerts is doctor in de psychologie. Zij zet zich in om mentale veerkracht binnen organisaties, in alle sectoren, functies en generaties te vergroten. Daarvoor richtte ze in 2014 het bedrijf Better Minds at Work op.
‘Internationaal onderzoek wijst er steeds overtuigender op dat het contraproductief is om op de werkvloer te doen alsof emoties niet bestaan, of om ze weg te zetten als onredelijk en onwenselijk’ zegt Elke. Terwijl vroeger een maatpak, gezond verstand en daadkracht leken te volstaan om de boel te managen, blijkt emotionele intelligentie in de organisatie geen luxe, maar een doorslaggevende factor. Emotioneel intelligent gedrag van de leidinggevenden geeft een boost aan de creativiteit en de motivatie van de werknemers, blijkt onder meer uit een studie van o.a. Yale onder 15.000 Amerikaanse werknemers.
Durven falen
Ook aan de Harvard Business School zijn emoties op de werkvloer onderwerp van onderzoek. Enkele jaren geleden vatte Amy Edmondson decennia onderzoek naar wat teams succesvol maakt samen in het boek The fearless organization. Centraal in haar denken over organisaties staat het idee van ‘psychologische veiligheid’: het gevoel dat je alles mag en kan zeggen zonder dat je erop afgerekend wordt. Dat gaat van halve ideeën in een groep durven te gooien – tijdens een brainstorm, vragen stellen als je iets niet begrijpt, ventileren dat je onzeker bent, tot durven uitspreken dat je je niet goed voelt. Die veiligheid helpt mensen om te durven falen, en daarover te praten, en net dat vangnet maakt teams creatief, succesvol, onverschrokken en veerkrachtig. ‘Het is dé voedingsbodem bij uitstek die je nodig hebt om teams te laten floreren’, zegt Elke Geraerts. Wat doe je als iemand komt zeggen dat hij het gevoel heeft zijn job niet meer aan te kunnen, of niet meer slaapt van de stress over het nieuwe project? Of dat zij ongelukkig en boos is over de nieuwe rol die je haar toegemeten hebt? Heel wat wijdverspreide reacties zijn contraproductief. Hoe goedbedoeld ook, je helpt je collega niet vooruit door te zeggen dat het zo erg wel niet zal zijn, dat het vast goed komt, dat hij/zij bakken talent en ervaring heeft. Laat staan met: ‘Waar maak jij je nu weer zorgen over?’ of ‘Ach, iedereen heeft daar wel eens last van’.Tegengif voor burn-outs
‘Minimaliseren is het slechtste wat je kunt doen’, zegt Elke Geraerts. ‘Als je geen waarde hecht aan iemands emotie, voelt het voor die persoon alsof je geen waarde aan hem of haar hecht. Zelfs als het voor jou voelt als gezeur, moet je je inleven in wat iemand denkt en voelt. Je moet beginnen met begrip uit te drukken, proberen te begrijpen wat iemand dwarszit, en dan samen zoeken naar een oplossing. Als je niet hoort wat iemand zegt, en het niet ernstig genoeg neemt, creëer je frustratie. En frustratie haalt de motivatie, en dus ook de creativiteit en de productiviteit naar beneden.’ Bijkomend voordeel van zo’n coachende, oplossingsgerichte aanpak is dat mensen aan zelfinzicht winnen, en hun emoties beter leren te reguleren.
Zo bekeken zou in een andere omgang met emoties op de werkvloer een tegengif tegen de epidemie van burn-outs kunnen schuilen. ‘Burn-outs ontstaan mede doordat mensen zich niet goed voelen en in hun schulp kruipen, en zowel bazen als collega’s uit ongemak wegkijken’, zegt Geraerts. ‘Er is bij mijn weten nog geen direct onderzoek naar het verband tussen emotioneel intelligent leiderschap en burn-out, maar we weten wel dat er een groot verband is tussen burn-out en gebrekkig leiderschap.’
Een emotioneel intelligente baas/collega/werknemer zijn is een beetje zoals een goede ouder zijn: heel hard werken. ‘Het is zoals met alle leerprocessen’, zegt Geraerts. ‘Het beste wat je kan doen, is mild zijn voor jezelf, én voor elkaar. Kruip niet meteen in je schulp als het wat onnatuurlijk klinkt wanneer de baas vraagt hoe het met je gaat, en vervolgens je verdriet wil minimaliseren. Zie de vraag als een teken van goede wil.’ Hoe lastig het leerproces ook is, in the long run zal het dubbel en dwars opleveren: het is de route naar organisaties waarin zowel het mentale welzijn als de productiviteit hoog is, op individueel niveau en voor de hele organisatie.
Het oorspronkelijke artikel van Eva Berghmans verscheen in De Standaard, 30 april 2022
